نخستین روز سال نو مسیحی را ارامنه«سامانور» می نامند. معادل ارمنی «ناواسارد» است. ناواسارد، نام اولین ماه تقویم ارمنی می‌باشد. برای سامانور، در زبان ارمنی، اصطلاح «کاقاند» را هم به کار می بردند که همان کالینوار لاتین است و به معنی نخستین روز هر ماه به کار می‌رود.

   شب سال نو یا کاقاند، اعضای خانواده دور هم جمع می شوند و به شادمانی می پردازند. از دیگر سمبل‌های سال نو مسیحی «باباکاقاند» یا «پاپاکاقاند» به معنای بابا(پاپا) زمستان یا همان بابانوئل است.

  در پیدایش «بابانوئل» نیز آرایی قاطع وجود ندارد و هر محققی نظریه‌ای خاص دارد. اصطلاح نوئل در زبان‌های اروپایی، به معنی تولد است، البته معنای دیگری هم دارد که پدر و مادر نیکوکار از آن جمله است و در این مورد بیشتر جشن تولد حضرت مسیح(ع) معنا می‌شود.

   برخی از محققان، اصل بابانوئل را هم به کشور آلمان نسبت داده‌اند. داستان «سانتاکلوزــ سان نیکلا» که شهرت فراوان دارد، از جوانی به نام سانتاکلوز حکایت می‌کند که در قرن 4 میلادی می‌زیسته و در آن روزگار که دختران تنگدست به خاطر نداشتن جهیزیه، از رفتن به خانه بخت، باز می ماندند، کیسه‌ای را پر از طلا می‌کند و پنهانی از لوله بخاری، به خانه دختران دم بخت می‌ریزد و بدین ترتیب پول برای تهیه جهاز دختران آماده می‌شد و آن‌ها ازدواج می‌کردند. از آن زمان سانتاکلوز، مظهر هدایایی می‌شود که به طور پنهانی داده می‌شود.

  افسانه بابا زمستان از روزگار دور، در خاور زمین نیز معروف بوده است. جشن ناواسارد و عید باری کندان ارامنه و بخشش هدایا، توزیع جوایز و زدن نقاب به صورت در جشن‌های ذکر شده، بیانگر این حقیقت است. روایتی نیز به نام «بارتو» در میان ارامنه شهرت دارد که محبوب کودکان بوده و از طرف آن‌ها بابابزرگ خوانده می‌شده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ــ نام اين جشن در زبان ارمني، « باري گِندان » (Baregendan) يا « بار كندان » (Barekendan) به معناي « زندگي خوب » يا « خوب زندگي‌كردن» و يا « زندگي نو » و « شادماني و فراواني نعمت » است.در اين روز، مردم نظم و نظام معمول در زندگي را برهم مي‌زنند و كارهايي بيرون از عرف و قاعده مي‌كنند و در آن به جشن و شادي و پُرخوري و شادخواري مي‌پردازند. برخی شادمانی این روز را با سیزده به در ایرانیان که از جشن های کهن ایران است، شبیه می‌دانند.

« تاریخچــه تزییــن درخت کـاج »

 احتمالاً سنت تزیین کاج از دوران باستان و از آن هنگام که درخت به عنوان یک «توتم»، مورد پرستش قرار می‌گرفته، به یادگار مانده است. 

در یک روایت دیگر نیز آمده است:

   « درخت کاج را نخستیــــن بار در سال 1605 میــلادی در آلمان به صورت امروز تزییــن می‌کردند.»

   و بر اساس همین روایت بود که «مارتین لوتر» عادت داشت در شب تولد مسیح(ع)، شاخه‌های درختان کاج را به خانه بیاورد و برای خوشحال کردن کودکان، آن را تزیین کند و کم کم همین عادت، به یک رسم و سنت تبدیل شد  و در سال 1840میلادی، مراسم آرایش درخت کاج به انگلستان و از آن‌جا به آمریکا راه یافت.  

  و بنا بر روایتــــی دیگر؛

   پیدایش درخت کاج از زمان فراعنه به یادگار مانده، اما هنوز تاریخچه تزیین کاج در آغاز سال نو مسیحی، به گونه‌ای مشخص، روشن نشده است....

    بیشتر محققان بر این باور هستند که در زمان‌های قدیم، این رسم با پرستش درختان بی ارتباط نبوده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 ـ توتم به شی یا گیاهی نمادین گفته می‌شود که ظاهراً توتم پرستان و اقوام بومی بیشتر قاره‌ها، اعتقاد دارند نیرویی‌ست که باعث حمایت و حفاظت از طایفه و  قبیله می‌شود.

ـ مارتین لوتر آلمانی از پیشوایان معروف نهضت اصلاحات پروتستان و کشیش متجدد و مترجم انجیل به زبان آلمانی ( درگذشته در سال 1546م).